انواع ترک ساختمان و دلایل آن

ترک ساختمان، یکی از مشکلات شایع در ساخت و ساز در ایران و در تمام دنیاست که باعث افت کیفیت و ایمنی ساختمان‌ها می‌شود. مهندسین و کارشناسان وجود ترک های ساختمانی را یک زنگ خطر می دانند. در این مقاله به بررسی این چالش میپردازیم.

 

 

ترک ساختمان به چه معناست؟

ترک در ساختمان به شکاف یا شکستگی در سطح دیوارها، سقف‌ها، کف‌ها و یا دیگر قسمت‌های ساختمان اشاره دارد. ترک‌هایی که در ساختمان ایجاد می‌شوند، می‌توانند نشانه‌هایی از مشکلات ساختمانی باشند و باید با دقت بررسی شوند. به عنوان مثال، ترک‌هایی که به عرض بیشتر از یک چهارم از ضخامت دیوار یا سقف می‌رسند، ممکن است نشانه یک مشکل ساختاری باشند و نیاز به بررسی و تعمیر دارند.

 

علت به وجود آمدن ترک های ساختمانی

ترک های ساختمانی ممکن است به دلیل عوامل مختلفی ایجاد شوند که عبارتند از:

1)نقص در طراحی و ساخت:

اگر طراحی یا ساخت ساختمان به درستی انجام نشود، ممکن است ترک های ساختمانی به وجود آیند.

2)نشست ساختمان:

نشست ساختمان ممکن است به دلیل وزن ساختمان، خاک نرم، آب زیرزمینی و … ایجاد شود که باعث ترک های ساختمانی می شود.

3)تغییرات دمایی و رطوبتی:

تغییرات دمایی و رطوبتی ممکن است باعث تغییر ابعاد ساختمان شود که منجر به ترک های ساختمانی می شود.

4)فشار بر روی دیوارها:

فشار بر روی دیوارها به دلیل وزن ساختمان، بارهای حمل شده توسط دیوارها و … ممکن است ترک های ساختمانی ایجاد کند.

5)تحریک زلزله:

زلزله ممکن است باعث ترک های ساختمانی شود که به دلیل انتقال نیروهای بزرگ از طریق ساختمان ایجاد می شود.

6)استفاده نادرست از مصالح:

استفاده نادرست از مصالح مانند بتن، فولاد و … ممکن است به دلیل عدم پایداری و ضعف مصالح، ترک های ساختمانی را ایجاد کند.

 

به طور کلی، ترک های ساختمانی ممکن است به دلیل عوامل مختلفی ایجاد شوند که باید در طراحی و ساخت ساختمان، به آنها توجه شود.

 

 

انواع ترک‌های ساختمانی

1. ترک های سازه ای: این ترک ها در سازه ها و ساختمان ها به وجود می آیند و معمولاً نشان دهنده عدم پایداری سازه است. این ترک ها ممکن است به دلیل عوامل مانند وزش باد، زلزله، شیب زمین، نقص در طراحی و ساخت، تغییرات دمایی و رطوبتی و … به وجود آیند.

 

2. ترک های غیر سازه ای: این ترک ها در سطوح غیر سازه ای مانند دیوارها، کف، سقف، پله ها و … به وجود می آیند. معمولاً نشانگر عدم پایداری سطح است و ممکن است به دلیل عواملی مانند تغییرات دمایی، رطوبت، نشست ساختمان، استفاده نادرست از مصالح و … به وجود آیند.

 

3. ترک های عرضی: این ترک ها عمدتاً در سطوح افقی قرار می گیرند و ممکن است به دلیل تغییرات دمایی، نشست ساختمان، تحریک زلزله و … به وجود آیند.

 

4. ترک های عمودی: این ترک ها در سطوح عمودی قرار می گیرند و معمولاً به دلیل نشست ساختمان، فشار بر روی دیوارها، نقص در ساخت و … به وجود می آیند.

 

5. ترک های مورب: این ترک ها در سطوح مورب قرار می گیرند و ممکن است به دلیل تغییرات دمایی، نشست ساختمان، تحریک زلزله و … به وجود آیند.

 

6. ترک های پیچیده: این ترک ها شامل ترک هایی هستند که در دو یا چند جهت قرار می گیرند و معمولاً به دلیل عواملی مانند نشست ساختمان، تحریک زلزله و … به وجود می آیند.

 

کدام نقاط منزل بیشتر از همه مستعد ترک خوردن هستند؟

نقاطی که بیشتر از دیگر نقاط مستعد ترک خوردن هستند، عبارتند از:

• نقاطی که در نزدیکی گوشه های ساختمان قرار دارند.
• نقاطی که در نزدیکی درزهای دیوارهای خارجی قرار دارند.
• نقاطی که در نزدیکی درزهای دیوارهای داخلی قرار دارند.
• نقاطی که در نزدیکی درزهای پنجره ها و درب ها قرار دارند.
• نقاطی که در نزدیکی لوله ها و پروانه های سیستم های حرارتی و سرمایشی قرار دارند.
• نقاطی که در معرض تغییرات دما و رطوبت قرار دارند، مانند نواحی با تغییرات شدید دما و رطوبت.
• نقاطی که در معرض ارتعاشات شدید، مانند نواحی با خطر زلزله بالا.
• نقاطی که مستقیماً تحت فشار قرار می‌گیرند، مانند نقاطی که دارای وزن بارهای سنگین هستند، مانند دیوارهای باربر و ستون‌های پشتیبانی.

 

تاثیر ترک‌ها بر قیمت و ارزش ملک:

ترک‌های ساختمانی می‌توانند تاثیر بسیاری بر روی قیمت و ارزش ملک داشته باشند. در برخی موارد، ترک‌های ساختمانی می‌توانند نشانه مشکلات سطحی و کوچک باشند که با تعمیرات ساده می‌توان آنها را برطرف کرد. اما در مواردی که ترک‌ها به عرض بیشتری از یک چهارم ضخامت دیوار یا سقف می‌رسند و نشانه مشکلات ساختاری هستند، ممکن است تاثیر بسیار بزرگی بر روی ارزش ملک داشته باشند.

به عنوان مثال، ترک‌های بزرگ و عمیق ممکن است نشانه‌ای از مشکلات ساختمانی باشند که موجب کاهش قیمت و ارزش ملک می‌شوند. همچنین، ترک‌های کوچک و سطحی نیز ممکن است تاثیر منفی بر ارزش ملک داشته باشند، زیرا ظاهر ساختمان را زشت و نامنظم می‌کنند و به خریداران پتانسیل اعتماد به نفس را نمی‌دهند. در نتیجه، تعمیر ترک‌ها و بهبود ظاهر ساختمان می‌تواند باعث افزایش قیمت و ارزش ملک شود.

 

 

ترک های ساختمانی خطر جانی برای ساکنین دارند؟ 

ترک‌های ساختمانی ممکن است خطر جانی برای ساکنین ساختمان باشند، اما این بستگی به نوع ترک، مکان آن در ساختمان، سن ساختمان و شرایط دیگری دارد. برای مثال، ترک‌هایی که در بخش‌های حساس ساختمانی مانند دیوارهای باربر، ستون‌ها، پایه‌های ساختمان یا در کف‌های ساختمانی وجود دارند، می‌توانند خطر بیشتری برای ساکنین ساختمان به همراه داشته باشند.

همچنین، ترک‌هایی که به صورت قائم یا تقریباً قائم باشند، به دلیل خطراتی که با آن‌ها همراه هستند، بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند. به عنوان مثال، ترک‌هایی که در بخش‌هایی از ساختمان وجود دارند که به دلیل شیب و نوسانات زمینی، خطر لغزش دارند، می‌توانند خطر جانی برای ساکنین ساختمان باشند.

 

در همین باره باید بگوییم ترک‌های سقف ساختمان خطر جانی ندارند، اما اگر ترک‌های سقف سطحی نباشند و به صورت عمیق در ساختمان بروز کرده باشند، ممکن است نشانه‌های نقصان سازه باشند که نیاز به تعمیر و تقویت سازه دارند.

در صورتی که ترک‌های سقف ساختمان به صورت عمیق و در عرض سطح سقف دراز باشند، ممکن است نشانه دهنده نقصان در سیستم پشتیبانی سازه باشند و تعمیر آن‌ها اهمیت دارد. همچنین، اگر این ترک ها در نزدیکی پرتوهای باربر ساختمان قرار گرفته باشند، به دلیل کمربندی و تاثیرات بارهای سازه‌ای، ممکن است خطر جانی نیز داشته باشند.

 

علت ترک در سقف تیرچه بلوک 

ترک خوردن سقف تیرچه بلوک ممکن است به دلیل چندین علت رخ دهد. اولین علت می‌تواند ناهمواری در سطح بلوک‌های تیرچه باشد که باعث شده است که وزن سقف به طور نامتناسب توزیع شود و ترک‌ها در سقف شکل بگیرند. دلیل دیگر می‌تواند عدم استفاده از مصالح کیفی در ساخت سقف باشد، که در نتیجه آن، سقف ضعیف و حساس به شکستن و ترک خوردن می‌شود. همچنین، تغییرات دما و رطوبت نیز می‌تواند به ترک‌های سقف تیرچه بلوک منجر شود، زیرا این تغییرات باعث انقباض و اتساع مصالح ساختمان می‌شوند.

 

علت ترک در گچ کاری سقف

اولین علت می‌تواند عدم صافی سطح سقف باشد، که باعث می‌شود گچ کاری نامناسب انجام شود و در نتیجه ترک‌هایی در سقف شکل بگیرد. دلیل دیگر ممکن است عدم استفاده از مصالح کیفی در گچ کاری سقف باشد، که در نتیجه آن، گچ کاری ضعیف و حساس به شکستن و ترک خوردن می‌شود. همچنین، تغییرات دما و رطوبت نیز می‌تواند به ترک‌های گچ کاری سقف منجر شود، زیرا این تغییرات باعث انقباض و اتساع مصالح ساختمان می‌شوند. در نتیجه، برای جلوگیری از ترک خوردن گچ کاری سقف، لازم است از مصالح کیفی استفاده شود و سطح سقف به دقت صاف کنید. همچنین، نگهداری و تعمیر گچ کاری سقف به موقع می‌تواند از ترک‌های بیشتر جلوگیری کند.

در کل:

اگر نسبت آب در ملات گچ زیاد باشد می تواند باعث ایجاد ترک شود

اگر ضخامت گچ زیاد باشد و لایه زیرین همچنان نم داشته باشد در آینده ترک دار میشود

اگر در زمستان گچ کاری کنید آب درون بافت گچ یخ میزند و سپس فاسد خواهد شد و در نهایت ترک میزند

اگر قبل از خشک شدن گچ، محل اتصال دیوار به سقف را جفت نکنید،در محل لبه ها ترک ایجاد میشود

اگر از گچ تازه استفاده نکنید و گچ مرده به کار ببرید علاوه بر برجستگی های ریز و درشت، مستعد ترک هم خواهد شد

 

 

راه های ترمیم ترک های ساختمانی

هر مشکلی یک راه حلی وجود دارد، در این مورد نیز روش هایی وجود دارد که بنا بر نیاز شما قابل استفاده است. این روش ها عبارتند از:

• دوخت ترک (Crack Stitching)
• ترمیم ترک با استفاده از کامپوزیت FRP
• ترمیم ترک با استفاده از کامپوزیت FRCM
• تزریق رزین اپوکسی (Epoxy Resin Injection)
• خورانش ثقلی رزین (Gravity Filling)
• مسیریابی و آب بندی (Routing & Sealing)
• افزودن آرماتور (Additional Reinforcement)

 

 

جمع بندی:

ترک‌های ساختمانی به خطوط شکستگی یا شکاف‌هایی در سازه یا قسمت‌های مختلف ساختمان گفته می‌شود. این ترک‌ها ممکن است از نظر سازه‌ای و غیرسازه‌ای ایجاد شوند و در بسیاری از موارد نیاز به تعمیر و تقویت دارند. ترک‌های سازه‌ای ممکن است به دلیل عواملی نظیر نقصان در سیستم پشتیبانی سازه، تغییر در بارهای سازه‌ای، نوسانات زمینی و سایر موارد به وجود بیایند. از دیگر عوامل غیرسازه‌ای می‌توان به تغییرات حرارتی، تغییر رطوبت، حمل و نقل و ارتعاشات نیز اشاره کرد.

ترک‌های ساختمانی در صورت عدم تعمیر، می‌توانند خطرات مختلفی از جمله نفوذ آب و رطوبت، خسارت‌های سازه‌ای و حتی خطر جانی برای ساکنین ساختمان را به همراه داشته باشند.

برای تشخیص ترک‌های سازه‌ای و غیر سازه‌ای، بهتر است از کارشناسان ساختمانی و مهندسان سازه با تجربه کمک بگیرید. هنگام بازدید از یک خانه، بهتر است با توجه به نشانه‌هایی نظیر ترک‌های سطحی و عمیق، تغییرات در شیب ساختمان، نشانه‌های نفوذ آب و رطوبت و سایر نشانه‌های مربوط به وضعیت ساختمان، احتمال خطر ساز بودن ترک‌ها را بررسی کنید. در صورت وجود هرگونه ترکی، بهتر است با کمک کارشناسان ساختمانی، بررسی دقیق و تخصصی انجام داده و در صورت لزوم، تعمیر و تقویت سازه‌ها را انجام دهید.